Waar komt de kleurennaam Paynes Grey vandaan?

Het leek me leuk om een blog te schrijven over kleuren die vernoemd zijn naar kunstenaars. Veronese Groen, Yves Klein Blauw… Wie was die kunstenaar en hoe is het zo gekomen dat een kleur zijn naam kreeg? Terwijl ik informatie aan het verzamelen was, vond ik zoveel interessante informatie dat ik heb besloten om per kleur een blog te schrijven. Te starten met Paynes Grey, een kleur die ik veel gebruik én die dus ook naar een kunstenaar vernoemd is.

Paynes Grey is een hele handige kleur, die ik vooral in aquarel gebruik. Het voelt een beetje als smokkelen. Ik vind dat ik zwart zelf moet mengen, maar gebruik wel Paynes Grey dat eigenlijk ‘een mengsel van pigmenten die een alternatief voor zwart vormen’ is. Vaak gooi ik hem ergens door om de kleur donkerder te krijgen, of ik glaceer het over een andere kleur om schaduw te maken. Het pakt niet altijd uit zoals ik wil. Het wordt snel een beetje smoezelig. Wat dus weer komt doordat het een ‘mengsel’ is.

De uitvinder van Paynes Grey is schilder én etser William Payne (1760-1830). Hij werkte vooral met aquarel en wist daarin een aantal technieken te verbeteren en te vergemakkelijken. Vooral als het gaat om het vangen van zonlicht en het weergeven van de sfeer. Geen lijntjes meer, geen topografische accurate weergave maar een meer poëtische impressie van het landschap.  

Zijn stijl was relatief makkelijk aan te leren, waardoor hij al snel een van de meest gevraagde leraren in Londen werd. Tijdgenoten mopperde op zijn ‘truckjes’ maar dat heeft niet kunnen voorkomen dat we nog steeds veel van zijn experimenten gebruiken. Zo was hij de eerste (Europaan) die de haren van zijn penseel uit elkaar trok om er ‘grassen’ mee te kunnen suggereren en de eerste die met een doekje (of met brood!!) verf verwijderde van het papier om licht te suggereren.

En hij heeft ons dus Paynes Grey nagelaten, dat bestaat uit indigo (of Pruisisch Blauw volgens anderen), rauwe Siena (of gele oker volgens anderen) en Crimson Lake (een donkere rood). De kleur verschilt per merk, soms blauwer, soms grijzer. Over het ontwikkelen van de kleur kan ik niets vinden. De kleur past bij wel het ‘poëtische’ dat Payne’s nastreefde. En hij hield van grijs: hij gebruikte zelf veel grijs.

“Having invented a grey tint (still known by the colourmen as Payne’s grey), he used it for all the varied gradations of his middle distance, treating the extreme distance, as also the clouds and the sky, with blue.” Zo staat te lezen in een artikel uit 1922.

Met Paynes Grey  kun je ook verder mengen, maar je krijgt dus snel modderige kleuren vanwege dat mengsel. Je kunt hem een beetje tweaken door één van de kleuren die in de mix zitten toe te voegen. Je kunt ook juist iets van geel toevoegen om groen te maken. Ik heb het even een beetje zitten uitproberen en ik vind het groen dat je krijgt met New Gamboge wel erg mooi. Als je Sienna of Gele oker toevoegt, krijg je meer bruin. Gemengd met blauwen, krijg je wat mistigere kleuren, die me ook aanspreken. Denk dat ik met een bewuster gebruik, meer met Paynes Grey kan, dan ik tot nu toe heb gedaan.

De volgende keer: Hookers Green

bijschriften werk William Payne:
– William Payne, Landscape with Donkey’s, 1798, aquarel, Tate Londen
– William Payne, Denham Bridge upon the Tavy, z.j., Metropolitan New York

Voor dit blog heb ik gebruik gemaakt van een blog over Payne’s Grey op Jacksons Art, wikipedia en een artikel over William Payne uit 1922 dat online te lezen is.