Buiten schilderen en de ‘waarom’-vraag

De afgelopen twee zomers heb ik heel enthousiast aan buiten schilderen gedaan. Ik ging erop uit met vriendinnen of met De Toets en ik had veel plezier in het proberen vast te leggen wat ik zag. Ik merk dat ik me dit jaar veel minder kan motiveren om een willekeurige plek vast te leggen. Is dat de prijs van de ‘vooruitgang’?

Waar ik tot voor de NAU vooral bezig was met het HOE. Hoe kan ik iets vastleggen? Merk ik dat ik nu steeds meer na begint denken over het WAAROM. Waarom schilder ik wat ik schilder? Wat wil ik ermee zeggen? Wat raakt me erin? Die vragen spelen door mijn hoofd. En dan merk ik dus ook dat er onderwerpen zijn die ik niet (meer) interessant vind om te schilderen.

Waarom schilder ik nu dit landschap, deze bloem, dit bankje als ik ook thuis in mijn atelier aan mijn eigen projecten zou kunnen werken? Waarom deze boom / bank / bloem en niet één van de honderdduizend andere bomen / bloemen en bankjes die er ter wereld te vinden zijn. Wat voegt het toe? Wat levert het me op? Het lijkt af en toe een beetje zinloos. Als je één bospaadje hebt geschilderd, waarom zou je het nog een keer doen?

Klinkt voor mij wel een beetje tegenstrijdig omdat ik dus tegelijkertijd van hetzelfde beeld makkelijk tien of meer verschillende versies maak. Tien versies van twee bomen, ik weet niet hoe vaak ik ondertussen al de Cairncorns in Schotland heb vastgelegd of de baai bij Wissant. In het interview dat ik ooit met Inge Peeze deed, noemde zij dat ‘het haakje’. Een onderwerp moet je boeien.

Ik ben er ondertussen al wel achter dat ik het meeste plezier beleef aan landschappen waar ik zelf geweest ben en waar ik herinneringen aan heb. Ik kies voor open ruimtes, die niet al te aangeharkt zijn, met een duidelijke lijn of kijkrichting. En ik houd van weerspiegelingen. Dat is wel een beetje cliché, maar het blijft me boeien. En vakantietekeningen – een beetje zoals vakantiekiekjes – vind ik ook nog steeds leuk.

Woensdag schilderde ik met De Toets in Odijk aan de Kromme Rijn. Het ging lekker en ik had er plezier in. Het resultaat is niet heel avant-garde, maar ik ben zeker niet ontevreden. Maar een paar weken geleden kon ik niets met Landgoed Oostbroek. Daar was het me te recht en te aangeplant. Is het erg? Ik denk het niet. Het betekent alleen dat het geen zin heeft om overal zomaar naartoe te gaan om te schilderen. En hé, zo erg is het niet als er iets af valt: ik heb meer dan genoeg ideeën in mijn hoofd.