Samen Mondriaan portretten tekenen

Ik zit nog een beetje na te genieten: vandaag heb ik voor het eerst via Zoom een teken workshop gegeven! @proud op mezelf 😊 Ik had toch eerder geschreven over de tentoonstelling bij Special Arts die ik mede heb gecureerd? Vandaag konden mensen in verschillende ateliers in Nederland met elkaar en met mij een portret maken, geïnspireerd op Devotie van Mondriaan. Best wel spannend maar ook heel leuk.

Devotie schilderde Mondriaan in 1908. Je ziet een meisje, haar hoofd een beetje opgeheven naar een bloem die linksboven in de achtergrond verwerkt zit. Haar opvallende haren vallen als een waterval van rode, oranje en gele streken over haar schouders. Ze draagt een bloesje met een stropdas. De scheiding tussen haar kleding en de achtergrond is niet heel groot. Er zit beweging in met veel ronde lijnen.

Voor Mondriaan ging dit schilderij niet echt om het uiterlijk van het meisje, hij wilde ‘den geestelijken kant naar den voorgrond’ brengen. Haar houding doet denken aan ouderwetse bidprentjes. De bloem verwijst naar het hogere en het geestelijke. Het viel ons op dat het meisje eigenlijk niet naar de bloem kijkt, maar er voorlangs.

De afgelopen dagen heb ik het schilderij meerdere keren nagemaakt. Eerst in potlood, daarna in soft pastel én ook nog een keer in olieverf. Als je gaat uitleggen hoe een schilderij in elkaar zit, moet je het toch zelf ook ervaren hebben. Het was eigenlijk erg leuk om te doen en mijn waardering voor het werk is er door gegroeid. Ik vind het wel erg knap dat Mondriaan de achtergrond en de voorgrond opbouwt met dezelfde kleuren, maar ze toch net genoeg weet te verschillen dat je het onderscheid goed zichtbaar blijft.

De workshop

De workshop begon met een korte lezing over de portretten van Mondriaan. Ik had daarbij ook vragen voor de deelnemers, maar dat bleek via Zoom wel een beetje lastig. Er was vaak één computer op het atelier en de mensen zaten aan een tafel te werken. Om dan antwoord op een vraag te geven, moesten ze naar voren komen en iets zeggen en dat kostte te veel tijd. Een andere manier om mensen te laten participeren (handen omhoog als je het ermee eens bent en duimen omlaag als je het niet bent) werkte beter.

Ik had een leuke presentatie over alle verschillende aspecten van de portretten, maar voor de doelgroep was het net een beetje aan de lange kant. Ik was ook een beetje lang blijven hangen bij de redenen waarom Mondriaan nooit getrouwd is. Best interessant (al zeg ik het zelf) maar nu was het een beetje te uitgebreid geworden. Dus racete ik wat sneller door de laatste dia’s heen. En na het uitleggen van de opdracht konden de mensen gaan tekenen en schilderen.

De opdracht was om net als bij Devotie een portret van de zijkant te tekenen. Je ziet dan maar één oog en de neus van de zijkant en een heleboel achterhoofd. Probeer geen zwart te gebruiken en leef je uit met kleuren ook in de achtergrond. Je kon de Mondriaan namaken, maar je kon ook je buurman tekenen of een foto gebruiken of uit je fantasie te werk gaan.

We hebben verschillende rondjes langs de ateliers gedaan zodat mensen konden laten zien hoe ver ze waren met hun tekening. Ik vond het erg leuk om te zien hoe verschillende iedereen het oppakte. De een werkte heel groot, de ander veel kleiner, sommigen hadden een grote bloem, vaker was de bloem verdwenen. Veel rode haren en wuivende achtergronden. Ik vond het knap te zien dat er ook mensen waren die echt probeerde Mondriaan te vertalen naar een eigen portret. Dat heb ik wel geprobeerd, maar over het resultaat was er niet erg tevreden.

Tine en ik spraken ondertussen over verschillende dingen waar ik zelf tegenaan gelopen was tijdens het naschilderen. Dat ik bijvoorbeeld geneigd ben om het oog zo lang mogelijk achterwege te laten. Dat vind ik moeilijk en dan ben ik bang dat het hele werk daardoor mislukt. Veel deelnemers hadden daar minder moeite mee en die hadden het oog al snel op papier gezet. Zelf vond ik deze gesprekjes wel wat toevoegen. Het was een losse manier om nog wat te vertellen en ik had het gevoel dat het wel sfeer verhogend werkte.

Toen de tijd om was, waren de meeste deelnemers nog niet klaar. Ik zag ook best wel grote vellen en dat kost tijd. Tine vroeg hoe lang ik erover had gedaan en dat was ook langer dan driekwartier. Veel mensen wilden na de workshop zelf nog verder werken. Ze sturen de resultaten nog naar Tine van Special Arts. En zij deelt ze dan nog met mij. Ik ben heel benieuwd wat iedereen er uiteindelijk van gemaakt heeft.

Bij Special Arts is nog steeds de tentoonstelling De Schone ogen open te zien, die ik samen met hen inrichtte in het pand van Special Arts in Amersfoort. Hieronder vind je nog een filmpje waarin Paul Baltus van Amersfoort in C en ik samen over de tentoonstelling lopen en de portretten van Mondriaan bespreken.