Zes lessen zeefdrukken

De afgelopen zes lessen stonden bij mijn grafiekcursus op het Kunstenhuis in het teken van zeefdrukken. Niet direct een techniek waar ik super veel zin in had, maar wat me (natuurlijk) gedurende de weken toch wel steeds meer ging aanspreken. Wat is zeefdrukken en wat kun je er mee?

Zeefdrukken is een beetje een buitenbeentje in de grafische technieken omdat je er geen drukpers voor nodig hebt. Maar wel dus een zeefraam 🙂 Een zeer fijnmazig gaas dat strak gespannen in een frame zit. Dit frame bevestig je met klemmen en een scharnier aan een tafel zodat je steeds op dezelfde plek inkt op je papier krijgt. Je werkt met (soms erg stinkende) inkten die je moet samenstellen uit een soort pasta en gedestilleerd water.

Basically komt het er op neer dat daar waar je de zeef dicht maakt – door een sjabloon of door iets anders – de inkt niet op het papier komt. Daar waar het gaas nog open is dus wel. Je legt dan aan de bovenkant van je ontwerp een streep inkt (zo dik als volle yoghurt) en die duw je met een rakel over de zeef. Overal waar de zeef open is, komt de inkt op het papier. Je kunt verschillende lagen over én naast elkaar drukken en zo je voorstelling samenstellen.

Vroeger thuis heb ik ook wel eens gezeefdrukt. Mijn vader was serieel into allerlei verschillende druktechnieken en in mijn puberjaren was het zeefdruk. Wij mochten dan met een soort rubber op de zeef verven. Daar kwam een afdek laagje over en dan kon je het rubber weer weghalen, zodat je wat je met rubber had getekend kon afdrukken. Ik herinner me dat ik ook ooit met een crush heb gezeefdrukt. Zijn zeefdruk werd mooi, de liefde werd niets…

Bij het Kunstenhuis maken we sjablonen van dun plastic. Eerst van plastic insteek hoesjes en later ook van plakplastic, waarbij sommige soorten te veel plakken en lijmresten op de zeef achter laten. Daarnaast leerden we een tweede techniek, waarmee je structuren kunt overbrengen. Je kunt bijvoorbeeld vitrage onder de zeef leggen en dat bestrooien met talkpoeder. Als je nu de zeef inrakelt, komt er talkpoeder in een deel van de mazen, waardoor je het patroon van de vitrage kunt afdrukken.

Ik herinner me zeefdrukken als een lastige techniek, dus ik had weinig verwachtingen van dit blok. Maar ik vond het uiteindelijk eigenlijk best wel leuk. Tijdens de eerste les zat mijn hoofd nog een beetje bij het suikeretsen en moest ik echt schakelen, maar naar mate ik de smaak te pakken kreeg, ontstonden er ook steeds meer ideeën. En ik eindig dit blok positief.

Als eerste heb ik de verschillende vormen uit het Barbara Hepworth project ook gebruikt om mee te zeefdrukken (zie de zeefdrukken hierboven). Dat waren eenvoudige sjablonen die ik leuk kon combineren met een sjabloon dat ik uit een stilleven had gedestilleerd. Het is interessant om de kleuren meer transparant te maken, zodat er nieuwe kleuren ontstaan als je ze over elkaar drukt.

Bij de les waarbij we structuren gingen drukken, heb ik restjes stof gebruikt en een weefwerkje waar ik geen puf meer in had. De stukjes stof drukte best wel goed af, het weefwerkje was eigenlijk te dik, waardoor de inkt niet goed op het papier kwam. Ik heb het twee keer over elkaar gedrukt in twee verschillende kleuren. Het is een kakofonie van lijnen geworden. Ik heb ze op de kast gegooid. Wie weet kan ik er nog eens iets anders overheen drukken om er toch nog wat van te maken.

De laatste les ben ik nog aan een project begonnen met in het ontwerp vijf drukken. Dat is dus NIET afgekomen. Dat wist ik al van te voren. Ik heb nog geprobeerd iets anders te verzinnen, maar dat kreeg ik niet uitgedacht, dus toen ben ik er maar aan begonnen. Het is een deel van een interieur, dus wie weet kan ik er nog wel op verschillende andere manieren dingen overheen drukken.

Of ik snel weer zal zeefdrukken weet ik niet. Het is op zich een leuke techniek om te kunnen inzetten maar het steeds weer schoonmaken van alle spullen kost erg veel tijd. En ik heb een hekel aan schoonmaken! Maar je schijnt het ook goed op stof te kunnen doen en dat spreekt me dan wel weer extra aan. Nog een manier om mijn eigen stof te maken c.q. stof naar mijn hand te zetten. Dus ik zet zeefdrukken voorlopig nog niet op de ‘stomme technieken’ lijst waar dus alleen het vilten naast acrylverf staat 🙂