Wat kunnen we leren van compositie goeroe Ian Roberts?

In mijn zoektocht naar meer grip op het schilderen, stuitte ik op de youtube filmpjes van Ian Roberts (ik noemde hem al eerder). In hele heldere, overzichtelijke vlogs, die niet te lang duren (nergens zo’n moeite mee als met vlogs van meer dan een half uur) hamert hij keer op keer op een goede voorbereiding. Sinds kort heb ik ook zijn boek Mastering Composition in huis.

Roberts boodschap is simpel: het maken van een schilderij begint lang voordat je begint met schilderen. En als je die voorbereiding goed (liefst op ZIJN manier) doet, heb je een veel grotere kans een goed schilderij te maken. Onervaren schilders, zo zegt hij, focussen zich op het onderwerp en de details, daar waar een goed schilderij niet kan zonder aandacht voor structuur, building blocks (in een bepaalde toonwaarde) en ontwerp in lijnen.

Het begint met nadenken over de structuur: welke uitsnede kies je? Wat is het effect van een groter of kleiner kader? En welke details en elementen er te zien zijn , voegen eigenlijk niets toe aan je compositie, leiden misschien zelfs wel af? Die kun je ook gewoon niet schilderen. Denk na over de plek waar alles zich bevindt in de ruimte. Wat staat op de voorgrond en wat daarachter in het midden en wat zie je op de achtergrond?

De tweede stap is een goede schets. In die schets moet je een aantal dingen verduidelijken: waar ligt je focuspunt, welke horizontale en verticale lijnen zijn belangrijk en hoe zijn de toonwaarden verdeeld over de grote vormen. Zorg dat de meeste aandacht naar je focuspunt gaat (door lijnen, contrast en / of kleur).  ’form is created by value.’  Zorg ervoor dat er niet te veel details in de tekening staan. Een landschap bestaat uit veel horizontale lijnen, maar volgens Roberts moet je er ook voldoende verticalen in verwerken. Dat zorgt voor meer contrast.

En als je dan met schilderen begint, schilder dan eerst de grote vormen in de juiste toonwaarde en voeg de details later toe. Er zijn verschillende demo’s van hem te vinden waarin hij laat zien hoe hij te werk gaat en op welke manier hij een werk dan schildert (precies zoals hij zegt dat het moet). Denk bij het schilderen niet aan het onderwerp (huis) maar in vormen (vierkant).

Ik merk dat ik dit blog best wel directief aan het schrijven ben. Dat is normaal niet echt mijn stijl. Het is wel de stijl van Ian Roberts. Zijn boek staat vol met duidelijke rijtjes: dit is goed, dat is fout. Het is heel to-the-point. En zo is het ook met zijn vlogs. Die toon zorgt ervoor dat de boodschap duidelijk overkomt maar voelt ook een beetje dwingend. En wat levert het op? Vind ik zijn schilderijen eigenlijk wel mooi? Mwah… Zijn landschappen zijn een beetje saai en wel erg netjes. Ze lijken allemaal op elkaar.

‘One thing is for certain,’ schrijft Roberts in zijn boek, ‘Strong, engaging composition does not appear miraculously at the end, when you are putting the finishing touches on a painting. Strong compositions are built in considered steps right from the beginning. “Well begun is half done” really applies here.’

Ik denk dat hij daar gelijk in heeft. Ik neem het mee en gebruik het als het me uitkomt 😉