Iedere dag een zelfportret (in januari)

Er is vooruitgang te bespeuren in mijn houding ten opzichte van portretten. Waar ik een jaar geleden nog regelmatig klaagde over mijn ‘portretangst’, heb ik de laatste tijd diverse (zelf)portretten gemaakt waarbij ik me steeds wat vrijer voel om dingen uit te proberen. Om dit proces een zwieper te geven én omdat ik het echt leuk begin te vinden, wil ik de challenge van januari in het teken van het zelfportret zetten.

Het zelfportret komt als genre op in de Renaissance en kenmerkt het moment dat de waardering voor kunstenaars toeneemt. Met het zelfportret lieten ze zien meer te zijn dan een ambachtsman. Het is een teken van een groeiend zelfbewustzijn. Kunstenaars wilden zowel hun talent als ook hun toenemende rijkdom of sociale status laten zien. Rembrandt, Van Gogh en bijvoorbeeld Frida Kahlo danken hun roem zelfs voor een groot gedeelte aan hun zelfportretten.

Tegenwoordig wagen bijna alle kunstenaars zich wel een keertje aan het zelfportret. Het is een prettige manier om naar waarneming te oefenen met portretten. Je eigen hoofd heb je namelijk gewoon altijd bij je (hoop ik voor je) en dan heb je aan een spiegel genoeg. Je hoeft niet iemand te vragen een uur voor je stil te zitten. Je hoeft je achteraf (en tijdens het werken) niet af te vragen of het werk wel goed genoeg lijkt. Je eigen hoofd verminken doet een stuk minder pijn dan dat van een ander.

Zelfportretten maken, leert je ook iets over jezelf. Je ziet dingen aan jezelf die je misschien voorheen niet eerder waren opgevallen. Zo zag ik tijdens de zelfportretten opdracht bij de NAU dat de rimpels aan de ene kant van mijn gezicht dieper zijn dan aan de andere en dat ik toch beter moet gaan letten op het bijhouden van mijn snor (emoticon met handen voor de ogen). Je kunt ook emoties van je gezicht aflezen en die vastleggen. Misschien zie je ook wel dingen die je niet direct had verwacht.

Door een bepaalde omgeving aan te werk toe te voegen, of attributen, verwijzingen en misschien zelfs teksten, kun je met je zelfportret ook meer vertellen. Iets over wie je bent of over wie je zou willen zijn, of iets over hoe de wereld in elkaar zit, of over hoe volgens jou de wereld in elkaar zou moeten zitten. De zelfportretten van Frida Kahlo zijn wat dat betreft zeker een goed voorbeeld.

Wat gaan we doen?

De challenge is heel simpel: maak een zelfportret per dag. Maak er niet iedere dag een levenswerk van, kies ook eens voor een blinde contourtekening of voor een snelle schets met je non-dominante hand. Gebruik verschillende materialen, van houtskool, potlood en soft pastel tot aquarel, gouache of acryl. Wat je maar fijn vind en waar je maar zin in hebt. Onderzoek welk materiaal je aanstaat en waarom.

Persoonlijk merk ik dat ik – zeker met een spiegel – snel kies voor een standpunt recht van voren. Ik wil mezelf de komende weken uitdagen om ook wat meer met mijn hoofd te draaien en meer van opzij of zelfs van onder of van boven te tekenen. Ik ben van plan om zoveel mogelijk met een spiegel te werken, maar voor een wat lastiger standpunt kan je eventueel ook een foto gebruiken.

Laten we het ons niet al te ingewikkeld maken en van onszelf geen visie op onze persoonlijkheid cq de wereld of de toekomst eisen, maar gewoon vertrouwd proberen te raken met het vastleggen van ons eigen gezicht vanuit verschillende posities. Mocht je na een aantal exemplaren zin krijgen om omgeving of symboliek toe te voegen, houd je dan niet in maar leef je lekker uit.

Doe je mee? Ik zou het leuk vinden de werken die je maakt te zien. Je kunt je tekeningen hieronder toevoegen, naar me mailen via lies@leerttekenen.nl of delen in de Facebookgroep. Zelf deel ik ook de tekeningen die ik maak in deze groep.

Benieuwd naar je ervaringen!