Hoe gaat het met mijn landschappen? – Serie IV

Dit weekend heb ik alle landschappen die ik de afgelopen twee maanden gemaakt heb naast elkaar gelegd. Bijna allemaal gebaseerd op mijn vakantiefoto’s van Wissant. Het is een beetje een ratjetoe van landschappen in verschillende kleuren en materialen. Wat vind ik er tot nu toe van en welke kant wil ik nu op?

Ik heb over deze landschappen al een paar keer eerder een blog geschreven. Het idee is om een serie landschappen te maken op basis van foto’s die ik tijdens een korte vakantie in Wissant gemaakt heb. Het liefst zou ik willen dat er uit de landschappen iets spreekt van de eeuwig doorgaande cycli in de natuur (zonsopgang en ondergang, zaaien en oogsten, eb en vloed) en de troost die dat kan bieden.

Als ik alle werken bekijken, vind ik dat het al best wel zijn: vier olieverf, vier houtskool en een stuk of tien aquarellen. Ik stel mezelf een aantal vragen, denk, schrijf wat op, denk nog meer.

Als ik er nu wat moest tentoonstellen, welke kies ik dan?

Dit vind ik een moeilijke vraag omdat ik dan direct in mijn rol van kunsthistoricus schiet. Die zegt: niets wat hier ligt, is geschikt om tentoon te stellen. Maar als ik toch iets tentoon moet stellen, dan ga ik voor de drie meest realistische landschappen in olieverf. De kunsthistoricus / curator kiest voor drie werken die bij elkaar passen, qua kleur, formaat en uitstraling. Niet op unieke kwaliteit van iets afzonderlijke werk. Eigenlijk vind ik deze allemaal net iets te onduidelijk: iets te weinig keuzes gemaakt in wat ik wel of niet wil zeggen.

Welk werk vind ik het mooist / interessants en waarom?

Ik vind nog steeds het werk dat ik alleen in oker, zwart en wit gemaakt heb het mooist. Het heeft voor mij het juiste evenwicht in abstractie en figuratie, ik houd van de verschillende kleurschakeringen en de verschillende manieren van verf opbrengen dat ik gebruikt heb. Dit is ook het eerste werk waarvan ik denk: daar zou ik mijn handtekening wel onder zetten.

Maar dit werk past nergens bij. Het is een eenling. Het kleurgebruik is anders dan bij de andere olieverfschetsen en heeft ook niets troostends. Door het gebruik van zwart zijn de kleuren niet warm genoeg. Ik vind in de andere drie olieverf werken wel kleuren die ik mooi vind en die troostend kunnen voelen: warme gemengde kleuren.

Uit welk werk spreekt het meest het gevoel dat ik wil overbrengen?

Er liggen twee aquarellen tussen die me een troostend gevoel geven. En het leuke is dat mijn dochter dezelfde werken eruit pikte, toen ik haar die vraag stelde. Op allebei heb je een kalme zee met daarboven wolken en een lichtere lucht in de achtergrond. De kleuren zijn zacht.

Eentje heb ik geschilderd terwijl ik me getroost voelde door het schilderen. Vrij verdrietig en gefrustreerd schilderde ik eerst een paar aquarellen met donkere wolken, maar toen ik me weer rustiger voelde, schilderde ik deze. Ik voelde zelfs tijdens het schilderen, dat het schilderden zelf me hielp me te kalmeren.

Als ik deze twee werken naast elkaar leg, vind ik het saai. Ze lijken te veel op elkaar en het wordt een beetje saai. En als dat met twee al gebeurd, dan kan ik me niet voorstellen dat het beter wordt met acht of tien kalme zeeën met wolken erboven. Het wordt beter als ik er ook een woeste zee naast leg.

Het idee dat ik had om de terugkerende processen in de natuur te schilderen, komt nergens over. Ik denk dat ik daarvoor te weinig foto’s heb. Ik heb alleen maar eb (geen vloed) en alleen maar zonsondergang (en geen opgang). Er is wel een veld vol koren, maar denk jij daarbij aan zaaien en oogsten? Dat zie je niet. En tegelijkertijd voelt het erg obligaat om dan een akkertje te schilderen waar iemand aan het oogsten of zaaien is. Hoe duidelijk moet zo’n thema zijn?

Hoe nu verder?

Ik vraag me af waar ik nu eigenlijk mee bezig ben. En brengen deze werken me wel bij wat ik wil uitdrukken? Ik begin ook een beetje genoeg te krijgen van die zee en die wolken erboven, wil wel weer eens wat anders. Is dat terecht of probeer ik iets te vermijden? Misschien moet ik mijn blik verbreden en niet alleen de foto’s van Wissant gebruiken, maar ook andere foto’s en schetsen van andere plekken waar ik geweest ben of nog heen zal gaan.

Misschien is het gevoel dat ik wil overbrengen in mijn landschappen iets dat ik (nog) niet zoveel kan sturen als dat ik zou willen. Misschien is dat iets wat ik misschien wel de rest van mijn leven zal zoeken in de landschappen die ik schilder. Misschien dat ik pas over tien of twintig jaar genoeg landschappen gemaakt heb, dat ik een selectie kan maken die precies dat gevoel uitdrukken, wat ik toen in Wissant voelde.

Maar de eerste stap die ik zie is proberen een landschap te schilderen, waarbij ik de technieken van het werk dat ik het interessantste vind, combineer met de kleuren die ik het mooiste vind. Kijken wat dat oplevert.