Op zoek naar Mondriaan

Al sinds ik weet dat Domburg voor Mondriaan een belangrijke plek geweest is, staat het dorp op mijn verlanglijstje. Afgelopen zondag was het eindelijk zo ver: ik was een lang weekend met mijn gezin in Veere en een bezoek lag dus voor de hand. Vol verwachting in de auto. Wat kan ik van Mondriaan terugvinden en inspireert Domburg mij net als de grote meester?

Tussen 1908 en 1915 bracht Mondriaan de zomer door in Domburg. Hij had er vrienden en trok erop uit om de duinen en het strand te schilderen. Het prikkelde hem op verschillende momenten om grote veranderingen in zijn werk door te voeren. Zo heeft hij er de eerste duidelijke stappen op weg naar abstractie gezet. Zijn lege landschappen van de Zeeuwse duinen behoren tot mijn lievelingen. Het landschap is teruggebracht tot zijn essentie, de kleuren net wat helderder dan de werkelijkheid. Je voelt de rust en de leegheid, die je ervaart als je lange tijd op het strand over de zee zit uit te kijken.

Het eerste wat we, vanaf de auto naar het strand lopende, tegen komen is de ‘Piet Mondriaanstraat’: een korte weg met zeven nieuwbouwhuizen. Niet bepaald uit zijn tijd of naar zijn smaak; een beetje doorsnee van nu. Het centrum is druk. Veel terrassen, winkels met dure strandkleding en wat je verder in iedere winkelstraat vindt. De kerk die hij meerdere keren heeft geschilderd, staat ingeklemd tussen de winkels. Ik voel hier niet die sfeer van vroeger, die ik toch een beetje had verwacht.

Maar op het strand is het heerlijk. Het is niet te druk en toch er is genoeg te zien. Verderop zit een gezin met twee jongetjes. Ze dartelen over het strand, oefenen handstand en trotseren de golven. Om de zoveel tijd komen ze huilend terug; is er weer eentje te nat geworden. Meestal de jongste. Aan de andere kant zit een jong verliefd paartje dicht tegen elkaar. De ene na de andere wandelaar met hond wandelt langs.

Ik pak mijn tekenblok en begin met tekenen. Het water, de zee, de mensen, de duinen. Er is genoeg te zien en vast te leggen. Nadenken over hoe ik dat zal doen, worstelen met mensen die zomaar – zonder mijn  toestemming – opstaan, van houding veranderen of het beeld uitlopen. Het is voor het eerst dat ik echt bezig ben om mensen die ik niet ken te tekenen. Niet stiekem snel een lijntje of drie, maar echt kijken, tekenen, kijken, tekenen. Het is moeilijk, maar ook wel erg leuk.

Als ik ben uitgetekend, loop ik nog een rondje door het dorp. Je kunt er een Mondriaanroute volgen. Veel uit zijn tijd bestaat ondertussen niet meer, en het museum is dicht. Ik vind op een hoge duin nog een bordje: hier ging Mondriaan vaak het strand tekenen. Dit is de Hoge Hil, op internet lees ik dat hij hier enkele van de door mij zo bewonderde zeestukken heeft geschilderd. Het strand ziet eruit als alle andere stukjes strand.

Een beetje Mondriaanloos ging ik huiswaarts. Een illusie armer. Maar nu ik dit zo typ zit ik te denken: Mondriaan had in Domburg verschillende keren een doorbraak. Onder invloed van het Zeeuwse licht veranderde hij zijn kleurgebruik en hij begon er met abstraheren. Is het toeval dat ik het juist op het strand van Domburg durfde om mensen in het wild te bestuderen en vast te leggen?

• 

• 

• 

•