Lekker in de flow

Vorige zaterdag was ik aan het schilderen. Ik had om 12 uur een afspraak, maar dat voelde als ergens in de verre toekomst. Ik had ruim de tijd. Kleuren kiezen, de vorm zoeken, keuren, nog eens aanpassen. Wat meer geel, of toch meer oker? Heerlijk! En toen ik weer op de klok keek was het al bijna 12 uur. Shit ! Ik ga te laat komen!

Ik zat blijkbaar in de flow. Ging helemaal op in wat ik aan het doen was en had geen besef van tijd, plaats of ruimte. Het was alleen ik en mijn schilderij. De ‘Flow’, dat is echt zo’n ding. Er is zelfs een tijdschrift naar vernoemd. Maar wat is het eigenlijk? En waarom is het zo lekker?

Wat is flow?
In de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw deed de Amerikaans/Hongaarse psycholoog Mihaly Csikszentmihaly onderzoek naar ‘geluk’ en ‘creativiteit’. Hij bestudeerde onder andere een groep jonge kunstenaars en merkte dat zij helemaal op konden gaan in het maken van een schilderij. Was het af, dan verloren ze hun aandacht. Tijdens het ontstaansproces ervoeren ze het meeste geluksgevoel.

Csikszentmihaly concludeerde dat ‘uitdaging’ en ‘vaardigheid’ bepalend zijn: iemand is het meest gelukkig als zijn vaardigheden tijdens het uitvoeren van een taak of activiteit op hoog niveau worden aangesproken. Het gaat om een ‘gefocuste staat van concentratie en een gevoel van voldoening tijdens het bezig zijn’. Als je in de flow zit, vergeet je de tijd. Het lijkt wel alsof de buitenwereld even ophoudt te bestaan.

Gezond

Het jezelf verliezen in een handeling schijnt ook een heilzame werking te hebben. In het boek Craftfulness, werk met je handen ook voor je hoofd staat dat uit studies is gebleken dat er tijdens een staat van natuurlijke flow grotere hoeveelheden dopamine vrijkomen. Dit geeft je naast een verhoogde concentratie meer zelfwaardering. En het zorgt ervoor dat je hetzelfde graag nog een keer wilt doen.

Ik krijg wel een beetje de kriebels als ik stukjes op internet lees over ‘flow’ en dat had ik soms ook bij het lezen van Craftfulness, maar tegelijkertijd beschrijft het wel iets dat ik regelmatig ervaar tijdens het tekenen en schilderen. Niet iedere keer: soms is tekenen gewoon een werkwoord of zelfs eer een worsteling. Maar als ik de tijd neem om me zonder tijdslimiet te pielen – als ik een idee heb, maar niet te veel verwachtingen – dan is de kans op ‘flow’ het grootst. En het voelt goed.